Terug naar het overzicht
De geluksfabriek
In 1998 verscheen De geluksfabriek
geschreven door Maurits Bruel en Clemens Colsen (hierna
alleen Bruel genoemd). De geluksfabriek heeft een zeer
toepasselijke ondertitel "over het binden en boeien
van mensen in organisaties" en dat is waar het in dit boekje
om draait. De economische groei en de arbeidsschaarste uit 1998
dwongen organisaties ertoe beter te luisteren en te reageren op de
wensen van werknemers. Nu ruim 14 jaar later is de situatie vrijwel
niet anders. Er is nog steeds een schaarste op de arbeidsmarkt die
het personeel, ongeacht de economische crisis, nog steeds de macht
geven om te gaan en staan waar zij willen. Hebben
organisaties dan niets geleerd?
Bovenstroom en onderstroom
Bruel maakt in de geluksfabriek een duidelijk onderscheid tussen
de bovenstroom en onderstroom. De bovenstroom is het management dat
alleen maar spreekt over de waarde van de aandelen, resultaten,
prestaties, structuren en systemen. De onderstroom zijn dan de
werknemers die het werk uitvoeren en zij spreken over normen en
waarden, identiteit, ethiek, zingeving, authenticiteit en andere
zaken die de bovenstroom heeft verzonnen. Deze verschillen zorgen
meteen al voor een moeilijkere werksituatie. De bovenstroom en
onderstroom praten dus op twee verschillende niveaus en dus naast
elkaar.
Binden en boeien
In de geluksfabriek staat het geluksaspect centraal. Volgens
Bruel kunnen organisaties hun personeel enkel gelukkig maken door
hen aan te spreken op het psychologisch contract. Deze laat hun
talenten tot bloei komen. Hierbij is er wel een duidelijk
essentieel verschil tussen diegene die geboeid willen worden en
diegene die zich willen verbinden met de organisatie. De eerste
groep beschouwt de arbeidsrelatie als een deal. Voor de tweede
groep is de identiteit en missie van de organisatie de bindende
factor. Dit verschil kwam ook naar voren in het interview met
Guido Heezen van Effectory.
13 basisprincipes van binden en boeien
Bruel noemt in De geluksfabriek dertien basisprincipes om het
personeel te binden en boeien of zoals Bruel het verwoord: er wordt
duidelijk gemaakt hoe organisaties kunnen omgaan met de schijnbaar
tegenstrijdige belangen van het individu en de organisatie. De
basisprincipes worden in het boek telkens toegelicht door
praktijkvoorbeelden, maar hieronder beperk ik me tot de opsomming
van de principes.
1. binding maakt concurrend, maar is geen
marketinginstrument
2. samenwerking en respect tussen geboeide en
verbonden medewerkers is de basis voor succes
3. binding kan niet afgedwongen
worden
4. mensen boeien betekent vragen wat ze willen, niet
verkopen wat je hebt
5. geboeide werkers kunnen geen binden creëren
6. binding is gemakkelijker te verbreken dan te
herstellen
7. binden en boeien is nauwelijks uitwisselbaar
8. vrijwel iedereen zoekt uiteindelijk
verbinding
9. blijven boeien vereist blijvende inspanning
10. blijven binden vereist blijvende inspanning
11. meerdere gemeenschappen zijn mogelijk, maar niet
iedere gemeenschap kan de organisatie dragen
12. een gemeenschap ontstaat altijd, of je erop stuurt of
niet!
13. een geboeide werker aanspreken op l
oyaliteit en identiteit werkt
contraproductief
Ik ben het niet met alle basisprincipes eens. Wel is het
zo dat je door hierop verder in te gaan en deze principes te
bespreken je heel wat belangrijke inzichten en informatie over je
eigen organisatie zal verkrijgen.
De geluksfabriek is van een bestsellend boek uitgegroeid tot een
metafoor voor organisaties die hun personeel optimaal inzetten. De
organisatie van de toekomst zoals Bruel het zelf noemt. Niet gek
als je weet dat het boek al is uitgegeven in 1998. Ik vermoed zelfs
dat Bruel de uitvinder is van het prachtige binden en boeien dat nu
te pas en onpas wordt gebruikt. Los van leeftijd van het boek,
geloof ik net als Bruel, dat succesvolle organisaties oog hebben
voor hun klanten en hun personeel. Dat maakt dat de geluksfabriek
nooit af is. maar zij kunnen wel gebruik maken van allerlei
retentietechnieken.
Neem ook een kijkje op de website van de
geluksfabriek waar veel meer informatie staat over deze
prachtige metafoor. Dit is tevens de website waar je het dunne en
zeer vlot lezende boekje kunt bestellen.